ΓΕΝΙΚΗ ΚΤΗΤΙΚΗ

Είναι προφανές ότι η χρήση του επωνύμου έχει επιβληθεί σε όλα τα αναπτυγμένα κράτη για ευνόητους λόγους, αλλά αν το ψάξουμε λίγο περισσότερο θα βρούμε ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην οποία τα γυναικεία επίθετα διαφέρουν από τα αντρικά ως προς την κατάληξη. Τα αντρικά επίθετα κλίνονται κανονικά και μπορούν να τεθούν σε όλες τις πτώσεις ανάλογα με τις ανάγκες της γλώσσας. Αντίθετα, τα γυναικεία έχουν έναν τύπο ο οποίος χρησιμοποιείται παντού. Σε αυτήν την παγίδα έπεσα και εγώ θέλοντας να θέσω γυναικείο επώνυμο σε πτώση γενική, πράγμα που δεν γίνεται! Η απάντηση είναι σχετικά απλή εκ πρώτης όψεως, τα επίθετα των γυναικών βρίσκονται ήδη σε γενική, πράγμα που δεν τους επιτρέπει να ξανατεθούν και κάπου εδώ ξεκινά το σκοτεινό κομμάτι…

Η γενική αυτή δεν είναι μία απλή, αθώα γενική, αλλά μία γενική κτητική, η οποία καθιστά τον προσδιοριζόμενο όρο προϊόν κατοχής! Κατευθείαν προκύπτει το εξής ερώτημα: πως γίνεται ένα επώνυμο να αποτελεί γενική κτητική, αφού οι άνθρωποι δεν ανήκουν σε κανέναν; Μήπως όμως δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα; Υπάρχει άραγε η πιθανότητα να υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που θεωρούν ότι κατέχουν κάποιον ή ότι κατέχονται από κάποιον; Ή ακόμα χειρότερα μήπως κάποιοι προσπαθούν να περάσουν μία τέτοια αντίληψη; Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία αναφορικά με τα επίθετα, ένα κορίτσι ανήκει στον πατέρα του και αργότερα έχει τη δυνατότητα, αν η ίδια το επιθυμεί, να εξουσιοδοτήσει ως κύριό της τον σύζυγό της, χωρίς, όμως ποτέ να μπορεί να γίνει κύρια του εαυτού της. Κάπου εδώ πρέπει να επισημανθεί το ότι τα αγόρια γεννιούνται ως «κύριοι», προσφώνηση που τους αναλογεί από την αρχή της ύπαρξής τους, ενώ τα κορίτσια είναι υποχρεωμένα να ζουν ως «δεσποινίδες» μέχρι να φιλοτιμηθεί κάποιος κύριος να τις καταστήσει «κυρίες». Παρά τη φαινομενικά πολύ δημοκρατική και αξιοκρατική νομοθεσία, παρατηρούμε πολλές παραλείψεις και ασάφειες στο θέμα των γυναικείων δικαιωμάτων. Έτσι γίνεται λίγο δύσκολο να πιστέψουμε ότι όλα τα παραπάνω είναι προϊόντα αμέλειας. Τώρα κατά πόσο πρόκειται για απομεινάρια παλαιότερων αντιλήψεων που πρέπει να αποβληθούν ή για εσκεμμένες ενέργειες είναι μία ερώτηση που ο καθένας οφείλει να αναλογιστεί. 

Αναμφισβήτητα η χώρα μας έχει κάνει τεράστια πρόοδο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα σχετικά με το θέμα της ισότητας των δύο φύλων. Και για να μην παρεξηγηθώ δεν υπονοώ ότι πρέπει να μην λαμβάνουμε υπόψη μας τις εγγενείς διαφορές των δύο φύλων, αλλά πιστεύω ακράδαντα στην υιοθέτηση μίας ισότιμης αντιμετώπισης που αξίζει σε ελεύθερους ανθρώπους και αναλογεί σε δημοκρατικές κοινωνίες. Τα επιτεύγματα είναι εμφανή στην καθημερινή ζωή, αλλά υπάρχουν ακόμα περιθώρια βελτίωσης, τα οποία πρέπει να διανύσουμε αν θέλουμε να θεωρούμαστε μία πολιτισμένη κοινωνία που σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Γνωρίζοντας το πόσο δύσκολο είναι να μεταποιηθούν εδραιωμένες αντιλήψεις, θέλω να κλείσω με ένα απόσπασμα από το ποίημα Ένα το χελιδόνι του Οδυσσέα Ελύτη, το οποίο αισθητοποιεί τον αγώνα που απαιτείται για τη διεκδίκηση οποιασδήποτε μορφής ελευθερίας. 

        Ένα το χελιδόνι κι η άνοιξη ακριβή                                                        
για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή

της Χριστίνας Πασβάντη-Γκιόκα